Plaatsen > Haastrecht

Haastrecht (c) 2016 Martin Lamboo

Haastrecht verloor op 1 januari 1985, na de gemeentelijke herindeling, haar zelfstandigheid en behoort nu tot de gemeente Vlist.

De historische naam van Haastrecht is Havekesdreht. De naam komt voor het eerst voor in 1108. Op 9 augustus van dat jaar is in een document sprake van Frederik van Havekesdreht, die in het bezit is van “een huis en 50 morgens lands”. In de volgende eeuwen heetten de toenmalige bezitters ‘heer van Haastrecht en van de Vlist’.

Haastrecht ontstond rond 1100 op de plaats waar de Vlist uitmondt in de Hollandse IJssel.
Bij deze nederzetting werd later een kasteel gebouwd. Op een plek, ter hoogte van het pand Prins Bernhardlaan 21-23, werden in 1963 de fundamenten van een 14e eeuws kasteel blootgelegd.

Over de status van Haastrecht is in het verleden nogal wat te doen geweest. Volgens sommige bronnen heeft Haastrecht in 1396 stadsrechten gekregen. Andere bronnen melden dat Haastrecht in 1397 van Hertog Albrecht van Beieren het privilege van tolvrijheid heeft gekregen. In 1515 besloot het Gerechtshof dat Haastrecht gerechtigd was binnen haar grenzen eigen rechtspraak te plegen. Daarmee werd het stadsrecht van Haastrecht min of meer bevestigd. Formele stadsrechten zijn echter nimmer verleend.
Dat heeft de toenmalige gemeente Haastrecht er overigens niet van weerhouden om in 1983 het 750-jarig bestaan te vieren. Hierbij werd verwezen naar het jaar 1233, toen ene Folpert II van Leerdam Heer van Haastrecht was.

Een van de mooiste gebouwtjes van Haastrecht is het Raadhuis, dat in 1618 werd gebouwd.
Het raadhuis is voorzien van een celruimte.

Tot 1618 had Haastrecht geen stadhuis. De baljuw van Schoonhoven was eveneens baljuw van Haastrecht. De herberg was de lokaliteit waar plaatselijke bestuurskwesties werden besproken.

Vlakbij het Raadhuis vindt u de karakteristieke ophaalbrug over de Hollandse IJssel, gebouwd in 1883. Deze brug (tot 1965 moest tol worden betaald om te mogen oversteken) werd aanvankelijk geëxploiteerd door de IJssel Stoomtramweg Maatschappij. Deze onderneming onderhield ook een tramverbinding tussen Gouda en Oudewater.
In Haastrecht ging de route onder meer over het jaagpad. Deze tramverbinding hield in 1907 op te bestaan.
De brug is vervaardigd door de Haagse IJzergieterij Prins van Oranje, het bedrijf dat ook de bruggen over de ringvaart bij Stolwijk fabriceerde.

Bepalend voor het beeld van Haastrecht is ook de Nederlands Hervormde Kerk, waarvan de toren dateert uit 13e eeuw. Dit gebouw werd verscheidene malen door brand zwaar beschadigd, voor het laatst in 1964.

Aan de Steinsedijk te Haastrecht stond vroeger het klooster van de Reguliere Kanunniken van Holland.
Hier woonde van 1488 tot 1493 de beroemde humanist Desiderius Erasmus.

Aan de provincialeweg tussen Haastrecht en Oudewater ligt klooster Sint Gabriël van de Paters Passionisten. Het gebouw, waarin nu het museum Bisdom van Vliet is gevestigd, werd in 1876 als woning gebouwd in opdracht van Marcellus Bisdom. Die was toen 50 jaar (!) burgemeester van Haastrecht.
Het museum geeft een indruk over het dagelijks leven van een patriciërsfamilie uit de vorige eeuw.