Koningsdag

Koningsdag is de nationale feestdag waarop tegenwoordig de verjaardag van de Nederlandse Koning wordt gevierd.

Koningsdag is in 1885 begonnen als Prinsessedag.

Wilhelmina
Op 31 augustus 1885 werd in Nederland ter gelegenheid van de vijfde verjaardag van Prinses Wilhelmina de eerste Prinsessedag gevierd. Deze dag was de voorloper van Koninginnedag. Het initiatief komt van de liberalen, die met het feest de nationale eenheid wilden benadrukken. Na het overlijden van Koning Willem III op 23 november 1890 werd Wilhelmina Koningin, onder regentschap van haar moeder Koningin Emma. In 1891 werd in Nederland de eerste echte Koninginnedag gevierd. Koningin Wilhelmina en haar familie waren niet aanwezig bij de festiviteiten op Koninginnedag. Koninginnedag was in die jaren ook de laatste dag van de schoolvakantie, waardoor deze dag al snel een feestdag voor kinderen werd. Op 31 augustus 1902 groeide Koninginnedag uit tot een echt volksfeest. De bevolking vierde toen namelijk ook het bericht dat Koningin Wilhelmina net hersteld was van een ernstige ziekte.

Juliana
In september 1948 volgde Koningin Juliana haar moeder op. Zij vierde net als Koningin Wilhelmina Koninginnedag op haar eigen verjaardag, en dat was 30 april, voor het eerst in 1949. De Koningin en haar familie namen op het bordes van Paleis Soestdijk een defilé af. Veel Nederlanders liepen in een kilometerslange rij langs het bordes en gaven de Koninklijke Familie bloemen en geschenken. Dit bloemendefilé was vanaf midden jaren ’50 op de televisie te zien. Onder Koningin Juliana werd Koninginnedag een officiële vrije dag en de viering groeide uit tot een nationale feestdag, die in het teken staat van saamhorigheid.

Beatrix
Koningin Beatrix besloot bij haar aantreden als Koningin, uit respect voor haar moeder, Koninginnedag op 30 april te blijven vieren. Ze koos ervoor niet de mensen naar haar toe te laten komen, maar juist zelf naar de mensen toe te gaan. Een praktische overweging bij deze datum was dat de activiteiten die onlosmakelijk met deze dag waren verbonden doorgaans in de buitenlucht plaatsvonden en dus gebaat waren bij een gerede kans op weersomstandigheden die zich hiervoor lenen. Samen met andere leden van de Koninklijke Familie bezocht ze ieder jaar een of twee gemeenten in Nederland, om daar Koninginnedag te vieren.

Van 1981 tot 2013 heeft Koningin Beatrix in de volgende plaatsen Koninginnedag gevierd:

  • 2012 – Rhenen en Veenendaal
  • 2011 – Thorn en Weert
  • 2010 – Middelburg en Wemeldinge
  • 2009 – Apeldoorn. Op weg naar de open bus met de koninklijke familie, reed een zwarte Suzuki Swift dwars door de dranghekken en een deel van het publiek heen. Hierbij kwamen zeven mensen om het leven. De dodemansrit op Koninginnedag in Apeldoorn eindigde tegen De Naald.
  • 2008 – Makkum en Franeker
  • 2007 – Woudrichem en Den Bosch
  • 2006 – Zeewolde en Almere
  • 2005 – Den Haag en Scheveningen (tevens viering 25-jarig regeringsjubileum)
  • 2004 – Warffum en Groningen
  • 2003 – Wijhe en Deventer
  • 2002 – Hoogeveen en Meppel
  • 2001 – Het bezoek Hoogeveen en Meppel werd uitgesteld tot 2002 in verband met MKZ-epidemie
  • 2000 – Katwijk en Leiden
  • 1999 – Houten en Utrecht
  • 1998 – Doesburg en Zutphen
  • 1997 – Marken (gemeente Waterland) en Velsen
  • 1996 – Sint-Maartensdijk (gemeente Tholen) en Bergen op Zoom
  • 1995 – Eijsden en Sittard
  • 1994 – Emmeloord (gemeente Noordoostpolder) en Urk
  • 1993 – Vlieland en Sneek
  • 1992 – Rotterdam
  • 1991 – Buren en Culemborg
  • 1990 – Haren en Loppersum
  • 1989 – Goedereede en Oud-Beijerland
  • 1988 – Genemuiden en Kampen en informeel Amsterdam (ook viering 50e verjaardag Koningin Beatrix)
  • 1987 – Breukelen (ook viering 50-jarig huwelijk Prinses Juliana en Prins Bernhard op Paleis Soestdijk)
  • 1986 – Deurne en Meijel
  • 1985 – Anna Paulowna, Callantsoog en Schagen
  • 1984 – ‘s-Gravenhage (ook 75e verjaardag Prinses Juliana)
  • 1983 – Lochem en Vaassen
  • 1982 – Harlingen en Zuidlaren
  • 1981 – Veere en Breda

Willem-Alexander
Sinds 2014 wordt Koningsdag gevierd op 27 april, de verjaardag van Koning Willem-Alexander. Als 27 april op een zondag valt, wordt Koningsdag de dag ervoor gevierd.

Op Koningsdag bezoeken Koning Willem-Alexander en zijn gezin, samen met andere leden van de Koninklijke Familie, een gemeente met een centrumfunctie in de regio. De Koninklijke Familie viert het feest mee, waarbij de stad en de omliggende plaatsen zich op een feestelijke en karakteristieke manier kunnen presenteren. Dat kan bijvoorbeeld met een parade, met muzikale optredens en met bijdragen van verenigingen en organisaties die geworteld zijn in stad en regio. Daarnaast ontmoet de Koninklijke Familie het publiek langs de route. Het bezoek op Koningsdag wordt door de NOS rechtstreeks op televisie uitgezonden.

  • 2021 – Eindhoven, High Tech Campus. Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en hun drie dochters vieren Koningsdag 2021, wederom beperkt door de pandemie, met een rondleiding.
  • 2020 – Paleis Huis ten Bosch. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima praten op Koningsdag 2020 vanuit Paleis Huis ten Bosch via een videoverbinding met Nederlanders, verspreid door het land. Vanwege de coronacrisis was de viering in Maastricht afgelast.
  • 2019 – Amersfoort
  • 2018 – Groningen
  • 2017 – Tilburg
  • 2016 – Zwolle
  • 2015 – Dordrecht
  • 2014 – De Rijp en Amstelveen