Thema’s > Volkslied Friesland
De tekst van het Friese volkslied is afkomstig van de Grouwster huisarts en auteur Eeltsje Halbertsma (1797-1856). Hij heeft het lied, dat hij de titel “De oude Friezen” gaf, niet geschreven met de vooropgezette bedoeling, dat het als volkslied dienst zou gaan doen. Het lied liet zich echter goed zingen op de melodie van een Duits studentenlied “Vom hoh’n Olymp”. Waarschijnlijk maakte Halbertsma kennis met deze melodie toen hij als student in Heidelberg verbleef en schreef hij er een Friese tekst bij, die geheel los stond van de oorspronkelijke Duitse tekst.
Toen in 1875 in Grou een gedenkteken werd opgericht voor dokter Eeltsje Halbertsma, werd ter nagedachtenis van hem het lied “De âlde Friezen” gezongen. De aanwezigen ervoeren het op dat moment als een soort nationale hymne en sindsdien is het lied meer en meer populair geworden als “Frysk Folksliet”.
Na de tweede wereldoorlog kon men in Friesland nogal kritiek beluisteren op de gezwollen tekst van het lied. Het bloed, dat Halbertsma liet bruisen en koken, kwam de nuchtere en nogal koelbloedige Friezen minder Fries voor dan het volkslied suggereert. Meer dan eens zijn er stemmen opgegaan om het “Frysk bloed, tsjoch op!” af te schaffen en te vervangen door het uit het begin van de twintigste eeuw stammende lied “It Heitelân” (Het Vaderland), op muziek van J. Lindeman. De tekst van dit lied is gevoeliger en minder opgeblazen, maar het strijdbare “Frysk bloed, tsjoch op!” heeft het tot nu toe toch gewonnen en is tot op vandaag de dag het Friese volksled gebleven.
Frysk bloed tsjoch op! wol nou ris brûze en siede,
En bounzje troch ús ieren om!
Flean op! Wy sjonge it
bêste lân fandíerde,
It Fryske lân fol eare en rom.
Klink dan en daverje fier yn it roun,
Dyn âlde eare, o Fryske groun Fries bloed bruis op, gevoel uw heldenwaarde,
Wees fier, dat gij een Fries u noemt;
Spring op! Wij zingen ’t schoonste land der aarde,
Der Friezen land vanouds beroemd:
Klink dan en davere ver in het rond,
Uw oude ere, o Friese grond! Ompolske fan it hege sâlte wetter,
Fortroppe op in terp of stins,
Hien ‘d’âlde Friezen yn de wrâld net,
Har lân en frijdom wie har winsk,
Klink dan en daverje fier yn it roun,
Dyn âlde eare, o Fryske groun! Bestookt rondom door hoge watervloeden,
En saamgeschoold op terp en wier,
Wist toch de Fries zijn kostbaar erf te hoeden;
Zijn land, zijn vrijheid bleef hem dier:
Klink dan en davere ver in het rond,
Uw oude ere, o Friese grond! Fij fan it jok fan stege, frjemde hearen,
Faek earm ek, mar dochs sterk en frij,
Stie d’âlde Fries stânfêst by syn menearen,
Hy wie in Fries, as Fries stoar hy,
Klink dan en daverje fier yn it roun,
Dyn âlde eare, o Fryske groun! Nooit door de voet eens dwingelands vertreden,
Wel arm vaak, maar toch sterk en vrij,
Hield d’oude Fries zich strikt aan zijne zeden,
Hij was een Fries, als Fries stierf hij:
Klink dan en davere ver in het rond,
Uw oude ere, o Friese grond! Troch waer en wyn, tsjin need en dea to striden,
Mei ’t gleone swurd yn dízren hân,
Wie wille yn dy fromme, stoere tiden,
Wie ’t foar de frijdom fan har lân,
Klink dan en daverje fier yn it roun,
Dyn âlde eare, o Fryske groun! Met weer en wind, met nood en dood te strijden,
Met vlammend zwaard in d’ijzeren hand,
Schonk vroom genot in die aloude tijden,
Als ’t gold de vrijheid van hun land:
Klink dan en davere ver in het rond,
Uw oude ere, o Friese grond! Fan bûgjen frjemd en fij fan leave wurden,
Wie rjucht en sljucht har hert en sin,
Hja bean om neat, mar mei de bleate swurden,
Stie ‘s’alle twang en oerlêst tsjin,
Klink dan en daverje fier yn it roun,
Dyn âlde eare, o Fryske groun! Van buigen wars en zoete vleitaalsrede,
Bleef steeds hun leuze “recht en slecht”,
Zij kropen nooit, maar ’t zwaard vloog uit de schede,
Werd aangerand hun erf en recht:
Klink dan en davere ver in het rond,
Uw oude ere, o Friese grond! Sa faek troch stoarm yn djippe sé bidutsen,
Oerâlde leave Fryske groun,
Waerd noait dy fêste taeije bân forbrutsen,
Dy’t Friezen oan har lân forboun,
Klink dan en daverje fier yn it roun,
Dyn âlde eare, o Fryske groun! Door stormweer vaak in zee diep weggedoken,
Aloude lieve Friese grond,
Werd nochtans nooit de taaie band verbroken,
Die aan zijn erf de Fries verbond:
Klink dan en davere ver in het rond,
Uw oude ere, o Friese grond! Trochloftich folk fan dizze âlde namme,
Wêz jimmer op dy âlders great;
Bliuw ivich fan dy grize hege stamme,
In grien, in kreftich bloeiend leat,
Klink dan en daverje fier yn it roun,
Dyn âlde eare, o Fryske groun! Doorluchtig volk! Wees fier de naam te dragen,
Van ’t voorgeslacht, zo koen, zo groot,
Blijf van die stam, in eeuwigheid van dagen,
Een duurzaam, krachtig bloeind loot:
Klink dan en davere ver in het rond,
Uw oude ere, o Friese grond!