Laatste update 01/09/2025 door Redactie

Noord‑Brabant is een veelzijdige provincie in het zuiden van Nederland, grenzend aan Zeeland, Zuid‑Holland, Gelderland en Limburg, en in het zuiden aan België. De provinciehoofdstad is ’s‑Hertogenbosch, terwijl steden als Eindhoven, Tilburg en Breda belangrijke economische en culturele centra vormen. Het landschap is afwisselend: uitgestrekte bossen, heidevelden, vennen, rivieren, stuifduinen en vruchtbare landbouwgronden wisselen elkaar af. Noord‑Brabant telt 68 gemeenten, waaronder historische vestingstadjes, levendige dorpen en moderne stedelijke gebieden. Bekende omliggende regio’s zijn de Biesbosch, de Kempen, het Land van Heusden en Altena en de Meierij.

Verklaring van de naam

De naam Noord‑Brabant verwijst naar het noordelijke deel van het middeleeuwse hertogdom Brabant, dat zich uitstrekte over delen van het huidige Nederland en België. Na de Tachtigjarige Oorlog kwam het noordelijke gebied onder bestuur van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, terwijl het zuidelijke deel bij de Zuidelijke Nederlanden (nu België) bleef. De toevoeging Noord- werd gebruikt om het te onderscheiden van Belgisch Brabant.

Geschiedenis

De geschiedenis van Noord‑Brabant gaat terug tot de prehistorie, met vondsten uit de steentijd en bronstijd. In de Romeinse tijd maakte het gebied deel uit van de provincie Germania Inferior. Tijdens de middeleeuwen groeiden steden als ’s‑Hertogenbosch, Breda en Bergen op Zoom uit tot belangrijke handels- en bestuurscentra.

In de 17e en 18e eeuw stond Noord‑Brabant bekend als de Generaliteitslanden, rechtstreeks bestuurd door de Staten‑Generaal. Pas in 1796 werd het een volwaardige provincie binnen de Bataafse Republiek. De 19e en 20e eeuw brachten industrialisatie, met name in de textiel (Tilburg), sigarenindustrie (Eindhoven, Valkenswaard) en later de opkomst van technologiebedrijven zoals Philips.

Vandaag de dag is Noord‑Brabant een dynamische provincie met een sterke economie, innovatieve industrie, een rijk cultureel leven en een grote diversiteit aan natuurgebieden.

Toeristische wetenswaardigheden

Gemeentenoverzicht

De provincie telt 68 gemeenten: Aalburg, Alphen‑Chaam, Asten, Baarle‑Nassau, Bergeijk, Bergen op Zoom, Bernheze, Best, Bladel, Boekel, Boxmeer, Boxtel, Breda, Cranendonck, Cuijk, Deurne, Dongen, Drimmelen, Eersel, Eindhoven, Etten‑Leur, Geertruidenberg, Geldrop‑Mierlo, Gemert‑Bakel, Gilze en Rijen, Goirle, Grave, Haaren, Halderberge, Heeze‑Leende, Helmond, ’s‑Hertogenbosch, Heusden, Hilvarenbeek, Laarbeek, Landerd, Lith, Loon op Zand, Maasdonk, Mill en Sint Hubert, Moerdijk, Nuenen, Gerwen en Nederwetten, Oirschot, Oisterwijk, Oosterhout, Oss, Reusel‑De Mierden, Roosendaal, Rucphen, Schijndel, Sint Anthonis, Sint‑Michielsgestel, Sint‑Oedenrode, Someren, Son en Breugel, Steenbergen, Tilburg, Uden, Valkenswaard, Veghel, Veldhoven, Vught, Waalre, Waalwijk, Werkendam, Woensdrecht, Woudrichem en Zundert.

Historische steden en vestingplaatsen

• ’s‑Hertogenbosch – Middeleeuwse binnenstad, Sint‑Janskathedraal, rondvaarten over de Binnendieze.
• Breda – Kasteel van Breda, Grote Kerk, historische havens en levendige terrassen.
• Heusden – Volledig gerestaureerde vestingstad met wallen, grachten en molens.
• Bergen op Zoom – Monumentenstad met het Markiezenhof en oude stadspoorten.

Musea en cultuur

• Wilhelmietenmuseum (Huijbergen) – Geschiedenis van de Wilhelmietenorde.
• Vliegend Museum Seppe – Historische vliegtuigen en luchtvaartgeschiedenis.
• Zijdemuseum De Schans (Oud Gastel) – Textiel- en zijdeproductie.
• Drukkerij- en Streekmuseum Jan Uten Houte (Etten‑Leur) – Druktechnieken en streekgeschiedenis.
• Molenmuseum (Nieuw‑Vossemeer) – Geschiedenis van molens.
• Nationaal Automobielmuseum (Raamsdonksveer) – Historische auto’s.
• Museum De Canoije en Oertijdmuseum De Groene Poort (Boxtel) – Religieus erfgoed en prehistorie.
• Meierijsche Museumboerderij (Heeswijk‑Dinther) – Boerderijleven in de 18e eeuw.
• Kasteel Heeswijk – Historisch kasteel met kunstcollecties.
• Museum voor Religieuze Kunsten (Uden) – Religieuze kunst en voorwerpen.
• Nationaal Oorlogs- en Verzetsmuseum (Overloon) – Geschiedenis van WOII.
• Kamp Vught – Herinneringscentrum met nagebouwde barak.
• Genie Museum en Historisch Museum Vught – Militair en lokaal erfgoed.

Natuurgebieden

Noord‑Brabant telt vier nationale parken:

• Grenspark De Zoom – Kalmthoutse Heide – Heide, vennen, landduinen en bossen.
• De Biesbosch – Zoetwatergetijdengebied met kreken en wilgenbossen.
• De Groote Peel – Hoogveengebied met bijzondere flora en fauna.
• Loonse en Drunense Duinen – Groot stuifzandgebied, uniek in Europa.

Andere natuurgebieden:

• Oisterwijkse Bossen en Vennen – Tientallen vennen uit de laatste ijstijd.
• Kampina – Afwisselend landschap van heide, bossen en beekdalen.

Attractie- en dierenparken

• De Efteling (Kaatsheuvel) – Grootste attractiepark van Nederland.
• Speelland Beekse Bergen (Hilvarenbeek) – Speelparadijs met strand en zwemwater.
• Safari Beekse Bergen – Safaripark met meer dan 100 diersoorten.
• Zoo Parc Overloon – Dierenpark met botanische tuin.
• Dierenrijk Europa (Nuenen) – Dieren uit verschillende Europese regio’s.
• Best Zoo – Kleinschalig dierenpark.
• Dierenpark De Oliemeulen (Tilburg) – Reptielen en amfibieën.
• Aquabest (Best) – Water- en funpark met watersportmogelijkheden.

Erfgoed en bijzondere plekken

• Ravenstein en Megen – Vestingstadjes met kloosters en abdijen.
• Langgevelboerderijen – Te vinden in o.a. Sint‑Oedenrode, Liempde en Den Dungen.

Lokale tips en weetjes

1. In Zundert wordt jaarlijks de grootste dahliacorso ter wereld gehouden.
2. Baarle‑Nassau heeft een unieke grenssituatie met België, met tientallen enclaves.
3. In Eindhoven vindt jaarlijks het lichtkunstfestival GLOW plaats.

Fiets- en wandelroutes

• LF‑routes door de Kempen en langs de Maas.
• Brabants Vennenpad – Langeafstandswandeling langs vennen en bossen.
• Van Gogh‑fietsroute – Langs plekken die Vincent van Gogh inspireerden.

Voor het herschrijven van het artikel over Noord‑Brabant heb ik me gebaseerd op de inhoud van de oorspronkelijke pagina Noord Brabant, Provincie op de website Vakantieland Nederland.

Bronnen

1. Provincie Noord‑Brabant – Algemene informatie over de provincie, gemeenten, natuurgebieden en toeristische highlights.
   Link: https://www.brabant.nl
2. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gegevens over rijksmonumenten, beschermde stads- en dorpsgezichten in Noord‑Brabant.
   Link: https://www.cultureelerfgoed.nl
3. Natuurmonumenten – Informatie over natuurgebieden zoals de Kampina, Oisterwijkse Bossen en Vennen, en Loonse en Drunense Duinen.
   Link: https://www.natuurmonumenten.nl
4. Staatsbosbeheer – Beschrijving en bezoekersinformatie van nationale parken zoals De Biesbosch en De Groote Peel.
   Link: https://www.staatsbosbeheer.nl