Leek, Groningen

Laatste update 29/09/2025 door Redactie

Leek ligt in het zuidwesten van de provincie Groningen, vlak bij de grens met Drenthe. Binnen een straal van 15 kilometer liggen onder andere Zevenhuizen, Tolbert, Midwolde, Oostwold, Lettelbert, Enumatil, Nietap, Marum en Roden. De omgeving bestaat uit bossen, meren, historische dorpen en landgoederen. Het dorp is goed bereikbaar via de A7 en ligt op ongeveer 20 kilometer van de stad Groningen.

Verklaring van de naam Leek

De naam Leek is afgeleid van de beek de Lek of Leke, die vroeger door het gebied stroomde. Deze waterloop speelde een rol in de ontwikkeling van het dorp. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd hier een schans aangelegd. Rond deze verdedigingswal ontstond het dorp Leek, dat later uitgroeide tot een regionaal centrum.

Geschiedenis

In 1525 werd de borg Nienoord gebouwd door de familie Van Ewsum, afkomstig uit het Oord bij Middelstum. De naam “Oord” verwees naar een stuk land tussen het Startenhuistermaar en het Hogepandstermaar, dat als eiland werd beschouwd. De streek heet nu Oldenoord.

Vanaf 1693 werd de borg bewoond door de graven Von Inn- und Kniphuisen. Na een brand in 1850 werd het gebouw in 1886 herbouwd in opdracht van de familie Van Panhuys. De huidige stijl dateert uit die periode. Alleen de toegangspoort uit 1708 herinnert nog aan de oorspronkelijke bouw. Tegenwoordig is de borg onderdeel van het landgoed Nienoord, dat bestaat uit bossen, tuinen en recreatieve voorzieningen.

Toeristische wetenswaardigheden Leek

Leek is een veelzijdige bestemming voor toeristen die houden van natuur, cultuur en ontspanning. Het dorp biedt een mix van erfgoed, recreatie en streekproducten.

Landgoed Nienoord

Het landgoed Nienoord is het bekendste uitje in Leek. Hier vind je de historische borg, het Nationaal Rijtuigmuseum, een speeltuin, een modeltreinbaan en een subtropisch zwemkasteel. Het museum toont een uitgebreide collectie rijtuigen en organiseert regelmatig tentoonstellingen.
Adres: Nienoord 1, 9351 AC Leek
Google Maps: Nienoord 1, Leek

Streekproductenmarkt Nienoord

Elke eerste zaterdag van de maand vindt op het erf van Boerderij Oosterheerdt de Streekproductenmarkt Nienoord plaats. Hier worden lokale etenswaren verkocht, zoals kaas, brood, jam en vleeswaren. Alle producten zijn afkomstig uit een straal van 40 kilometer rondom Leek. Het aanbod wisselt per seizoen.
Adres: Oosterheerdtstraat 7, 9351 BK Leek
Google Maps: Oosterheerdtstraat 7, Leek

Familiepark en Zwemkasteel

In het bos bij Nienoord ligt een grote speeltuin met glijbanen, klimtoestellen en waterpartijen. Daarnaast is hier een modeltreinbaan te vinden. Deze attractie is populair bij gezinnen en biedt een interactieve ervaring. Het subtropisch zwemkasteel is een overdekt zwembad met glijbanen, stroomversnellingen en een peuterbad.
Adres: Nienoord 20, 9351 AC Leek
Google Maps: Nienoord 20, Leek

Leekstermeer

Ten noordoosten van het dorp ligt het Leekstermeer, een natuurgebied met water, rietvelden en wandelpaden. Het meer is geschikt voor kanoën, vissen en vogels spotten. Hier worden soorten als de roerdomp, ijsvogel en purperreiger gezien.
Google Maps: Leekstermeer

Dorpskerken in de omgeving

In de dorpen Tolbert, Midwolde en Lettelbert staan historische kerken. De kerk van Midwolde bevat een grafmonument van de familie Van Panhuys, dat wordt beschouwd als een van de mooiste in Noord-Nederland. De kerk van Tolbert heeft een karakteristieke toren en een interieur met oude gewelven. De kerk van Lettelbert is een kleine zaalkerk met een vijfzijdige koorsluiting.
Google Maps: Kerk Midwolde
Google Maps: Hoofdstraat 48, Tolbert
Google Maps: Kerk Lettelbert

Lokale tips

  • In Leek is vanaf oktober een mini-telescoop te leen bij de bibliotheek voor sterrenkijkers.
  • Het evenement Sintmarun Leek vond 35 jaar lang plaats en kende in september 2025 zijn laatste editie.
  • In het centrum van Leek zijn horecazaken die streekgerechten serveren, zoals Groninger mosterdsoep en kruidkoek.

Gemeente Westerkwartier

Leek maakt deel uit van de gemeente Westerkwartier, die in 2019 ontstond uit een fusie van de gemeenten Leek, Zuidhorn, Marum en Grootegast. De gemeente omvat onder andere de plaatsen Leek, Tolbert, Midwolde, Lettelbert, Zevenhuizen, Enumatil, Oostwold, Grijpskerk, Niehove, Oldehove, Niezijl, Kommerzijl, Pieterzijl, Burum, Warfstermolen en Electra. De streek staat bekend om zijn coulisselandschap, waterwegen en historische dorpen.

Bronnen

Plaats een reactie